Erzurum

Erzurum, Anadolu’nun en eski yerleşim merkezlerinden biridir. Tabiat şartlarının ve coğrafi konumunun uygunluğu, önemli uygarlık ve medeniyet merkezlerine yakınlığı bu durumu destekler. Günümüze kadar yapılan kazılar sonucu bulunan taş araçlar, Erzurum ve çevresindeki yerleşimin geçmişini Yontma Taş Devri’ne kadar götürmektedir. Karaz, Pulur, Güzelova Höyük ve Sos Höyük buluntuları, Erzurum’un İlk Tunç Çağı’nda Karaz Kültürü’nün merkezi konumunda olduğunu göstermektedir.

Urartular Dönemi

Erzurum ve çevresi tarih boyunca Hurriler, Asurlar, Kimmerler, İskitler gibi çeşitli uygarlıkların hakimiyeti altında kalmıştır. MÖ 6. yüzyılda Persler tarafından istila edilen bölge, MÖ 4. yüzyılda Persleri mağlup eden Makedonya Kralı İskender’in hakimiyetine girmiştir. İskender’in ölümünden sonra bölge önce Selevkoslar, ardından Romalılar’ın eline geçmiştir. Roma İmparatorluğu’nun bölünmesiyle MS 395’te Doğu Roma İmparatorluğu’nun sınırları içinde kalmıştır. Doğu Roma İmparatoru II. Theodosios döneminde, Anadolu’ya yönelik İran saldırılarına karşı Theodosiopolis adıyla kurulan Erzurum, Müslüman Komutan Ömer bin Hattab’ın komutasındaki İslam orduları tarafından 633 yılında fethedilmiştir.

Selçuklu ve Beylikler Dönemi

1048 yılında Selçuklu Hanedanı, Pasinler Meydan Muharebesi’nde Bizanslıları mağlup etmiş ve Erzurum’u fethetmiştir. 1071 Malazgirt Meydan Muharebesi’nden sonra Selçuklu Sultanı Alparslan’a bağlı komutanlardan Ebul Kasım, Bizans’ı mağlup ederek Erzurum’u yeniden fethetmiştir. Anadolu’da ilk Türk Beyliği olan Saltuklular, Erzurum’da 1202 yılına kadar hüküm sürmüştür. 1202 yılında Erzurum, Anadolu Selçukluları’nın kontrolüne geçmiştir. 1242 yılında Moğollar tarafından istila edilen bölge, ardından İlhanlılar’ın hakimiyeti altına girmiştir. 1300’lerin sonunda Erzurum, önce Karakoyunlular, sonra Timur tarafından kuşatılmıştır. 1467’de Akkoyunlular’ın eline geçen Erzurum, 1508’de Safeviler tarafından ele geçirilmiştir.

Osmanlı Dönemi

1514 yılında Osmanlı Sultanı Yavuz Sultan Selim, Erzurum’u fethetmiştir. Kanuni Sultan Süleyman döneminde Erzurum, kesin olarak Osmanlı topraklarına katılmıştır. Osmanlı döneminde Erzurum, bir eyalet merkezi olarak gelişmiş, Trabzon-Tebriz ticaret yolu üzerinde bulunması ve kalesi sayesinde serhat şehri statüsüne sahip olmuştur. 1828-1829, 1878 ve 1916 yıllarında Erzurum, Rus istilasına uğramış, ancak bu istilalar geçici olmuştur.

Cumhuriyet Dönemi

Erzurum, 23 Temmuz 1919’da toplanan Erzurum Kongresi ile Türk İstiklal Harbi’nin fiilen ve hukuken başlatıldığı yer olmuştur. Cumhuriyetin ilanından sonra Erzurum, il statüsü kazanmış ve hızlı bir şekilde gelişmeye başlamıştır. 2 Eylül 1993’te büyükşehir unvanı kazanan Erzurum, Doğu Anadolu Bölgesi’nin en gelişmiş ve en büyük şehri olmuştur.

Varlık Vergisi Dönemi

1942’de çıkarılan Varlık Vergisi Yasası ile Erzurum, özellikle gayrimüslimleri etkileyen bir sürecin merkezlerinden biri olmuştur. Vergilerini ödeyemeyenler Aşkale ve Erzurum’daki çalışma kamplarına gönderilmiş, çeşitli işlerde çalıştırılmıştır. Bu süreçte birçok gayrimüslim Erzurum’da zor şartlar altında çalışmış ve bazıları hayatını kaybetmiştir.

Modern Dönem

Erzurum, 2004 yılında büyükşehir belediyesinin sınırlarının genişletilmesiyle daha da gelişmiştir. Günümüzde Erzurum, Doğu Anadolu Bölgesi’nin önemli bir ticaret, kültür, sanat, sanayi ve askeri merkezi olarak öne çıkmaktadır. Şehir, tarih boyunca pek çok medeniyetin izlerini taşımakta ve bu zengin mirasıyla dikkat çekmektedir.

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir