Elazığ ili, MÖ 4000’li yıllarda kurulan Harput kentinin ovadaki devamıdır. Bu nedenle uzun yıllar boyunca Harput olarak anılmıştır. Büyük Selçuklu İmparatorluğu’nun Anadolu’ya yönelmesiyle Harput’un Türk yurdu olmasında en önemli dönüm noktası Malazgirt Meydan Muharebesi olmuştur. Malazgirt Muharebesi’nden sonra Harput ve çevresi, Türklerin eline geçmiş ve burada Büyük Selçuklu İmparatorluğu’na bağlı olarak Çubukoğulları Beyliği kurulmuştur (1085). Harput, Türkler tarafından alındığında sadece müstahkem bir kale hüviyetinde iken, Türklerle beraber büyüyerek önemli bir şehir haline gelmiştir.
Çubukoğulları Beyliği uzun ömürlü olamamış ve 1110 yılında Artukoğulları dönemi başlamıştır. Harput, bir süre sonra bağımsız bir beylik olan Harput Artukluları’nın merkezi olmuştur. 1230 yılında Moğolların eline geçen Harput, 1234 yılından itibaren Anadolu Selçuklu İmparatorluğu’nun hakimiyeti altına girmiştir. 1507 yılında Safevîler tarafından ele geçirilen Harput, 1514 yılında Çaldıran Savaşı ile Osmanlı hakimiyetine geçmiştir.
Bugünkü Elazığ, Agavat Mezrası denilen yerleşim yerine 1834’te taşınmış ve 1862 yılında Sultan Abdülaziz’in tahta çıkışının beşinci yılında Kütahyalı Ahmet İzzet Paşa döneminde Vali İsmail Paşa’nın teklifiyle “Ma’mûretü’l-Azîz Vilayeti” adını almıştır. Ancak, telaffuzu zor olduğundan halk arasında kısaca “el-Azîz” olarak anılmıştır. Elaziz’in adı, 17 Aralık 1937 tarih ve 3785 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 10 Aralık 1937 tarih ve 7806 sayılı kararname ile Elazığ olarak değiştirilmiştir.
Elazığ, zengin tarihi geçmişi ve stratejik konumu ile önemli bir kültürel mirasa sahiptir. Harput’un tarihsel gelişimi ve Elazığ’ın modern dönemlere geçişi, bu bölgenin Anadolu tarihindeki önemini vurgulamaktadır.
