Eski adı Latince “Sebastea,” Grekçe “Σεβάστεια” ve Ermenice “Սեբաստիա” olan Sivas, Anadolu’nun en eski yerleşim merkezlerinden biridir. Kazı ve araştırmalarda ele geçen buluntular, yörede ilk yerleşimin Cilalı Taş Devri’ne (M.Ö. 8000-5500) uzandığını göstermektedir.
İlk Uygarlıklar Dönemi
Sivas, M.Ö. 2000’lerde değişik yerleşmelere sahne olmuştur. Kaynaklarda geçen yazılı tarihi M.Ö. 2000 yılı başlarında Hititler’le başlamakta olup merkez Tatlıcak köyü ile Uzuntepe köyündeki höyükler, Divriği ilçesine bağlı Maltepe köyünde bulunan höyük ve Gürün ilçesi sınırlarındaki Şuğul vadisindeki Hititçe yazılar, başlıca Hitit yerleşim alanlarıdır. Maltepe Höyüğü kazıları, yörede ilk yerleşmenin M.Ö. 2600’lerde başlayıp M.Ö. 2000’lere kadar kesintisiz sürdüğünü göstermektedir.
Medeniyetler ve İstilalar
M.Ö. 17. yüzyılda Hitit sınırları içinde yer alan Sivas’ın güney kesimi, Geç Hitit devletleri döneminde Tilgarimmu adıyla anılmaya başlamıştır. M.Ö. 8. yüzyılda Kimmer ve İskit istilalarına uğramış, M.Ö. 6. yüzyıl başlarında Medlerin, aynı yüzyılın ortalarında da Perslerin egemenliğine girmiştir. M.Ö. 4. yüzyılın ikinci yarısındaki kısa süreli yönetimin ardından Büyük İskender’in Makedonya Krallığı’na bağlanmıştır. M.S. 17’de bütün Kapadokya ile birlikte Roma İmparatorluğu’nun egemenliğine girmiştir. Bu dönemde kısa sürelerle Partların ve Sasanilerin eline geçmiştir. Bizans döneminde önce Armeniakon Theması’nın sınırları içinde yer alan Sivas, 12. yüzyılda Sebasteia Theması’na bağlanmıştır.
Coğrafi ve Kültürel Çeşitlilik
Coğrafya olarak İç Anadolu’da bulunmasına rağmen, Şebinkarahisar’ın 1933 yılına kadar kazaları olan Suşehri, Akıncılar, Gölova ve Koyulhisar ilçeleri Doğu Karadeniz Bölgesi’nin kültürel hinterlandında yer almaktadır. Sivas’ın ilçelerini Karadeniz’deki Suşehri ovasına Geminbeli Geçidi bağlar. Divriği ve Gürün ilçeleri Doğu Anadolu Bölgesi’nde yer alırken, Doğanşar ile Zara’nın kuzeyi de Karadeniz Bölgesi’nde yer alır. Sivas topraklarında İç Anadolu, Doğu Karadeniz ve Doğu Anadolu bölgelerinin kültürleri de bir arada bulunur.
Halk Kültürü
Sivas merkez ve çevre ilçelerinde gırnata ve zurna ile Sivas’a özgü halk oyunları oynanırken, Karadeniz’deki ilçelerinde kemençe ve zurna ile horonlar oynanır. Divriği ve Gürün yöresi Doğu Anadolu kültüründe yer alırken, İç Anadolu bölgesindeki ilçeleri ise kültür olarak Sivas merkez bölgesinin kültür ve şivesine sahiptir. Karadeniz’de kalan ilçeler büyük ölçüde Giresun ve Ordu ile aynı şiveyi kullanırlar.
